KOTA KINABALU, SABAH – Walaupun berdepan pandemik dan cabaran lain termasuk kedudukannya sebagai Ketua Menteri selepas Pilihan Raya Negeri 2020, Datuk Seri Hajiji Noor membuktikan di atas kertas peningkatan drastik dalam hasil negeri Sabah.
Memetik sumber Daily Express, Sabah telah mencatatkan hasil RM4.59 bilion hanya setakat Ogos bagi tahun ini atau 89 peratus daripada anggaran hasil yang diluluskan untuk 2023, iaitu RM5,268 bilion.
Data daripada Jabatan Ketua Menteri menunjukkan penyumbang utama ialah Royalti Petroleum (RM174 bilion), Cukai Jualan Negeri (CJN) ke atas Produk Petroleum (RM107 bilion) CJN bagi Minyak Sawit Mentah (MSM) (RM841 juta), Geran Kerajaan Persekutuan (RM251 juta), Jabatan Tanah dan Ukur (RM219 juta) dan Geran Khas Sabah (BMus 7 juta).
Tahun lalu, kutipan hasil Sabah meningkat kepada RM6.96 bilion iaitu yang tertinggi pernah dicapai sejak rancangan pembangunan (IKS) pada tahun kemerdekaan 1963.
Peningkatan hasil 51.74 peratus hasil pula disaksikan pada tahun 2021, berbanding 2020, serta peningkatan 27.73 peratus dalam hasil pada 2022.
Peningkatan itu adalah disebabkan oleh Royalti Petroleum (RM153 bilion), CJN pada Produk Petroleum (RM199 bilion), CJN pada MSM 2021 (RM157 bilion), pelaksanaan CJN pada besi buruk pada Februari 2012 dengan hasil tambahan sebanyak RM11.5 juta, dan pengembangan skop CJN produk petroleum yang merangkumi Ammonia dan Urea pada Ogos 2022 dengan hasil tambahan sebanyak RM523 juta.
Sabah mencatatkan penurunan hasil pada 2020, berbanding 2019, berikutan penurunan harga minyak mentah petroleum menyebabkan hasil royalti turun kepada RM113 bilion berbanding RM17 bilion pada 2019.
Ia kemudian meningkat kepada RM5.44 bilion pada 2023 dengan pelaksanaan CJN ke atas Produk Petroleum, yang merupakan sumber baharu yang menyumbang sebanyak RM1.47 bilion.
Ini adalah tambahan kepada penubuhan syarikat minyak dan gas Sabah sendiri, SMJ Sdn Bhd, hasil Perjanjian Kolaborasi Kolaborasi (CCA) yang ditandatangani antara Kerajaan Negeri dan Petronas di bawah arahan inisiatif SMJ yang telah membantu usaha itu.
Bertindak sebagai pengutip CJN tertunggak sebanyak RM132 juta dan sebagai penasihat, SMJ Sdn Bhd telah menyumbang kepada pengenalan hasil baharu, contohnya, CJN kepada Ammonia dan Urea pada Ogos 2022 serta CJN kepada Methanol yang akan berkuat kuasa pada Oktober 2023.
Geran Khas Sabah juga meningkat daripada RM26.7 juta kepada RM125.6 juta dan sehingga RM1297 juta pada 2023 di bawah Hala Tuju Sabah Maju Jaya dan kemudian terus meningkat kepada RM300 juta.